Thu nhập không ổn định – như làm freelancer, kinh doanh tự do, hoặc công việc theo mùa – có thể khiến việc quản lý tài chính cá nhân trở thành thách thức lớn. Tuy nhiên, với chiến lược phù hợp, bạn vẫn có thể kiểm soát tiền bạc, tiết kiệm và đầu tư hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu cách làm chủ tài chính trong hoàn cảnh đặc biệt này.

1. Tính toán thu nhập trung bình

Khi thu nhập biến động, hãy lấy trung bình từ 3-6 tháng gần nhất để có con số tham chiếu. Ví dụ, nếu bạn kiếm được 20 triệu đồng tháng 1, 10 triệu đồng tháng 2, và 15 triệu đồng tháng 3, trung bình là 15 triệu đồng/tháng. Đây sẽ là cơ sở để lập ngân sách, giúp bạn tránh chi tiêu dựa trên tháng cao nhất và rơi vào khó khăn khi thu nhập giảm.

2. Ưu tiên chi tiêu thiết yếu

Với thu nhập không ổn định, hãy tập trung vào các nhu cầu cơ bản trước: nhà ở, thực phẩm, hóa đơn, và đi lại. Áp dụng nguyên tắc 50% thu nhập trung bình cho nhóm này. Với mức 15 triệu đồng/tháng, bạn nên giữ chi phí thiết yếu dưới 7,5 triệu đồng. Điều này tạo ra khoảng đệm an toàn khi thu nhập thấp hơn dự kiến.

3. Xây dựng quỹ dự phòng lớn hơn

Khác với người có thu nhập cố định (cần quỹ 3-6 tháng chi tiêu), bạn nên nhắm đến quỹ dự phòng 6-12 tháng. Nếu chi tiêu trung bình là 10 triệu đồng/tháng, hãy tiết kiệm từ 60-120 triệu đồng. Bắt đầu bằng cách dành 10-20% thu nhập mỗi tháng, ví dụ 1,5-3 triệu đồng từ mức trung bình 15 triệu đồng, để xây dựng quỹ này dần dần.

4. Linh hoạt trong ngân sách

Thay vì ngân sách cố định, hãy tạo ngân sách linh hoạt theo từng tháng. Khi thu nhập cao (20 triệu đồng), tăng tiết kiệm và đầu tư (4-5 triệu đồng). Khi thu nhập thấp (10 triệu đồng), giảm chi tiêu sở thích (ăn ngoài, giải trí) xuống mức tối thiểu.

5. Tận dụng tháng thu nhập cao

Những tháng kiếm được nhiều tiền là cơ hội để bù đắp cho các tháng thấp và đẩy nhanh mục tiêu tài chính. Ví dụ, nếu bạn nhận 25 triệu đồng trong một tháng, hãy dành ít nhất 50% (12,5 triệu đồng) để tiết kiệm hoặc trả nợ, thay vì chi tiêu hết. Điều này giúp bạn duy trì sự ổn định dài hạn.

6. Tạo nguồn thu nhập phụ

Để giảm rủi ro từ thu nhập không ổn định, hãy tìm cách đa dạng hóa nguồn tiền. Bạn có thể làm thêm công việc bán thời gian, bán hàng online, hoặc đầu tư nhỏ vào các kênh như gửi tiết kiệm, quỹ mở. Một số ứng dụng như Tikop cung cấp các gói đầu tư đơn giản với số vốn thấp, giúp bạn tạo thu nhập thụ động mà không cần quản lý quá nhiều.

7. Kiểm soát nợ chặt chẽ

Nợ có thể là cạm bẫy khi thu nhập không đều. Tránh vay tiêu dùng với lãi suất cao (15-20%/năm) trừ khi thực sự cần thiết. Nếu đã có nợ, ưu tiên trả các khoản lãi suất cao trước (phương pháp tuyết lở) và đảm bảo khoản thanh toán tối thiểu không vượt quá 30% thu nhập trung bình (4,5 triệu đồng với mức 15 triệu đồng).

>> Cập nhật giá vàng hôm nay